HISTORIA
HISTORIA
W listopadzie 1950 roku okazało się, że Grupa Aparatów Matematycznych musi wydać do końca roku pięć tysięcy złotych. Postanowiono za tę kwotę zbudować binarną maszynę licząca. Pracami nad tym projektem pokierował Zdzisław Pawlak. Około tygodnia zajęło elektronikom opracowanie planów, a montaż trwał kolejny tydzień. Tak powstała pierwsza w Polsce maszyna licząca o konstrukcji nie mechanicznej zerowej generacji GAM-1. Maszyna nie zachowała się do czasów współczesnych, bowiem w 1955 roku rozebrał ją na części Romuald Marczyński.
W 1953 roku w Zakładzie Aparatów Matematycznych Instytutu Matematycznego PAN powstał podręczny analizator wielomianów algebraicznych. Służył do bardzo szybkiego znajdowania pierwiastków wielomianów algebraicznych stopnia do dwunastego włącznie o współczynnikach zespolonych. Zagadnienie znajdowania pierwiastków wielomianów algebraicznych spotyka się niemal we wszystkich działach techniki, w szczególności w radiotechnice, elektrotechnice, mechanice czy też technice pomiarowej. Nie zachował się do czasów współczesnych.
Pierwszą maszyną, jaką udało się w pełni uruchomić, był analogowy Analizator Równań Różniczkowych ARR wykonany w 1954 roku przez zespół doc. dr inż. Leona Łukaszewicza w skład którego wchodzili również mgr inż. Andrzej Łazarkiewicz, mgr inż. Mieczysław Ławrynowicz, laborant Andrzej Świtalski oraz Antoni Ostrowski. Mechaniczną konstrukcję opracowali: mgr inż. Tadeusz Bzowski i mgr inż. Mieczysław Ławrynowicz. ARR wyglądał jak ogromna metalowa szafa, w której ramy wstawione były liczne układy. Miał imponujące rozmiary – 600 x 210 x 60 cm i zbudowany był z około czterystu lamp elektronowych, co skutkowało pobraniem przez urządzenie 3 kW mocy. Wyprodukowany w jednym egzemplarzu, zachował się do czasów obecnych.
Hybrydowy analogowo-cyfrowy analizator trakcyjny do obliczeń związanych z ruchem pociągów elektrycznych. Powstał w 1957 roku na zamówienie Instytutu Naukowo-Badawczego Kolejnictwa. Zaprojektowany został przez zespół kierowany przez doc. dr Leona Łukaszewicza. Nie zachował się do czasów współczesnych.
W latach 1954-1958 w Zakładzie Aparatów Matematycznych Instytutu Matematycznego PAN został opracowany Elektronowy Integrator Równań Cząstkowych przeznaczony do rozwiązywania równań, które występują w wielu zagadnieniach wytrzymałości materiałów, rozkładu temperatury i potencjału, czy też zagadnieniach przepływu cieczy i gazów. Błąd rozwiązania odczytanego z aparatu nie przekraczał 2% Analizator był sporych rozmiarów – 330 x 210 x 100 cm i ważył około 800 kg. Pobierał prąd o mocy 300W. Koszt wyprodukowania urządzenia wyniósł 100 000 zł. Nie zachował się do czasów współczesnych.
Prototyp lampowego komputera pierwszej generacji z serii ODRA, wykonany w Zakładach Elektronicznych ELWRO w 1960 roku. Konstrukcja komputera oparta była na niedokończonym projekcie przelicznika S-1, opracowanego przez zespół Jerzego Gradowskiego w Zakładzie Aparatów Matematycznych PAN. Bębnowa pamięć operacyjna była modyfikacją pamięci komputera EMAL-2, konstrukcji Romualda Marczyńskiego. Komputer nie uzyskał zadowalającej niezawodności i nie wszedł do produkcji. Wykonany została tylko w jednym egzemplarzu. Nie zachował się do czasów współczesnych.
Komputer powstał w Pracowni Modelowania Elektrycznego Zakładu Analogii Polskiej Akademii Nauk. Skonstruowany został przez inż. Janusza Tomaszewskiego, który był współkonstruktorem razem z inż. Jackiem Karpińskim Analizatora Równań Różniczkowych AKAT-1. Nie zachował się do czasów współczesnych.
Komputer analogowy skonstruowany w Wojskowej Akademii Technicznej i produkowany przez Wrocławskie Zakłady Elektroniczne ELWRO od 1967 r. Wykorzystywany był głównie w syntezie i analizie różnorodnych układów dynamicznych, opisywanych zwyczajnymi równaniami różniczkowymi, liniowymi i nieliniowymi o stałych i zmiennych współczynnikach. Służył także do rozwiązywania pewnych klas równań różniczkowych i algebraicznych, a także modelowania różnych impulsowych problemów dynamicznych oraz pewnych klas równań różniczkowych cząstkowych. Urządzenie znalazło szerokie zastosowanie w takich dziedzinach nauki i techniki jak: automatyka, cybernetyka, elektrotechnika, budowa maszyn, termodynamika, dynamika procesów chemicznych. Wyprodukowano 50 sztuk.
Polski komputer trzeciej generacji serii Odra, produkowany seryjnie od 1973 w Zakładach Elektronicznych Elwro we Wrocławiu. Prototyp komputera powstał w 1971. W pełni działający komputer można zobaczyć w Muzeum Historii Komputerów i Informatyki w Katowicach.
Komputer III generacji, zbudowany na układach scalonych, będący udoskonaloną wersją ODRA 1305. Wersja 1325 posiadała wiele urządzeń wejścia-wyjścia co czyniło ją elastyczną w użytkowaniu. Jednostka centralna wyposażona była w pamięć o pojemności od 32 do 128 24-bitowych ksłów. Do komputera można było podłączyć zewnętrzne urządzenia przez 16 kanałów, w tym jeden multiplekserowy. Do komputera tego pasowały moduły ze standardowym złączem ODRA 1304 jak i ICL 1900. Oprogramowanie było kompatybilne z ODRA 1304 i 1305. Nie zachował się do czasów współczesnych (przynajmniej na chwilę obecną nie mam informacji o egzemplarzu, który by przetrwał).
Komputer Neptune 184 produkowany był w Pracowni Elektroniki Medycznej w Warszawie na ul. Dzielnicowej 25. Komputer używany był między innymi do sterowania trójosiowego spektrometru neutronów TKSN-420 przy kanale numer 9 reaktora atomowego EWA w Świerku. Nie jest znana dokładna liczba wyprodukowanych egzemplarzy. Do czasów współczesnych zachowały się trzy egzemplarze tego mikrokomputera (stan na 15-05-2022).
Mikrokomputer PSPD-90 był produkowany seryjnie od 1980 roku w MERA KFAP. Był urządzeniem autonomicznym, które pozwalało na przetwarzanie danych w różnych instytucjach przemysłowych oraz naukowo-badawczych. Służył też jako stacja wprowadzania i przetwarzania danych w ośrodkach obliczeniowych.
Komputer Lidia, klon mikrokomputera Apple II produkowany w firmie CSK Computer Studio Kajkowscy, założonej przez Pana Ryszarda Kajkowskiego. Komputer został sklonowany i był sprzedawany do różnych firm i instytucji w Polsce. Pozwoliło to na sfinansowanie kilkunastu miesięcy prac założonego przez Pana Ryszarda Kajkowskiego. Miał zmodyfikowane oprogramowanie pozwalające na korzystanie z polskich znaków diakrytycznych. Za stronę hardware w tym projekcie odpowiadał Pan Mirosław Pacześny. Jedyny zachowany egzemplarz został przekazany do kolekcji Polskie Komputery przez Pana Ryszarda Kajkowskiego dnia 23 września 2022 roku.
8-bitowy mikrokomputer przeznaczony do prac biurowych produkowany od 1984 roku w MERA KFAP w Krakowie. MERA KFAP produkowała 8″ stacje PLx45, z kolei firma IMPOL z Warszawy produkowała skonstruowany przez siebie mikrokomputer IMPOL IMP-85. W wyniku porozumienia obu firm IMPOL przekazał dokumentację do MERA KFAP, gdzie uruchomiono produkcję komputera IMP-85 pod nazwą MERA KFAP MK-45, natomiast MERA KFAP sprzedawał firmie IMPOL na preferencyjnych warunkach napędy 8″ do komputera IMP-85.
W Zakładzie Systemów Automatyki Kompleksowej PAN przy współpracy z Zakładem Urządzeń Komputerowych MERA-ELZAB opracowany został mikrokomputer osobisty ComPAN-8, należący do klasy mikrokomputerów profesjonalnych.
R-34 (EC 1034) – polski komputer z rodziny RIAD-2, programowo zgodny z rodziną IBM 370 i RIAD-3, produkowany seryjnie w zakładach elektronicznych Elwro. Rozwinięcie komputera R-32. Nie zachował się do czasów współczesnych żaden kompletny egzemplarz. W kolekcji Polskie Komputery znajduje się zdekompletowana obudowa komputera oraz kilka pakietów.
Mikrokomputer biurowy ELWRO 600 był zaprojektowany w 1985 roku przez zespół Tadeusza Kultysa, który był odpowiedzialny za projektowanie mikrokomputerów we Wrocławskich Zakładach Elektronicznych ELWRO. Miał być nowoczesną odpowiedzią na swojego poprzednika, mikrokomputera ELWRO 523, który był ciężkim 200-kilogramowym biurkiem. Niestety komputer nie doczekał się produkcji seryjnej i zostało złożone tylko kilka egzemplarzy, jak to ówcześnie nazywano serii informacyjnej. Seria informacyjna była pokazywana na targach, jak również testowana w różnego rodzaju instytucjach, zanim komputer trafił do seryjnej produkcji. Tak się niestety nie stało. Projekt został porzucony. Do czasów współczesnych nie zachował się żaden kompletny egzemplarz. W kolekcji Polskie Komputery znajduje się zdekompletowana jednostka centralna komputera.
ELWRO 800 – modułowy komputer ogólnego przeznaczenia dla celów przemysłowych zaprojektowany w Instytucie Automatyki Politechniki Poznańskiej w 1985 roku w zespole, którym kierował prof. Wojciech Cellary, oparty na procesorach 8085 oraz 8086. Zbudowany w wyniku współpracy z Wrocławskimi Zakładami Elektronicznymi ELWRO. Wyprodukowano ok. 100 egzemplarzy. Nie zachował się do czasów współczesnych (przynajmniej na chwilę obecną nie mam informacji o egzemplarzu, który by przetrwał).
Komputer stworzony przez Zbigniewa Fidelusa, absolwenta Akademii Górniczo-Hutniczej i właściciela firmy Fideltronik. Był kompatybilny z ZX Spectrum, dysponował 64kB pamięci i miał wygodniejszą i trwalszą klawiaturę niż ZX Spectrum. Firma Fideltronik działa prężnie do dziś i zajmuje się szeroko pojętym projektowaniem i produkowaniem elektroniki. Brak informacji, czy komputer zachował się do czasów współczesnych.
Profesjonalny mikrokomputer 16-bitowy kompatybilny z IBM PC, zaprojektowany w Krakowskiej Fabryce Aparatów Pomiarowych Mera KFAP. Pierwotnie miał nazywać się MK86. Dwa zestawy tego mikrokomputera zostały zaprezentowane w listopadzie 1985 roku. Komputer w ramach jednolitego systemu SM EMC, gdzie przeszedł cykl badań, otrzymał oznaczenie SM 1909. Nie zachował się do czasów współczesnych (przynajmniej na chwilę obecną nie mam informacji o egzemplarzu, który by przetrwał). W kolekcji Polskie Komputery znajdują się jedynie dwie klawiatury od tego komputera.
Meritum II to tak na prawdę komputer Meritum I model 2 plus dedykowana zewnętrzna jednostka dysków elastycznych z dwoma napędami 5¼”. Pamięć mikrokomputera została rozszerzona. Dodano drugi uniwersalny układ wejścia/wyjścia 8255 (MCY7855) do podłączenia jednostki dysków. W pamięci ROM umieszczono procedury obsługi stacji dysków, spowodowało to usunięcie programu monitora. Ponadto znalazły się w niej procedury obsługi drukarki z interfejsem Centronics. Jej obsługa była aktywowana przez każdorazowe naciśnięcie klawisza P podczas startu systemu.
